Gezondheidsclaims

In reclames of op de verpakking van voedingsmiddelen staan claims die stellen dat het product voordelen heeft voor je gezondheid. Dit noemen we een gezondheidsclaim. Maar wat mogen bedrijven nu precies claimen en wanneer?

Welke soorten claims zijn er?

Om te beginnen zijn er drie soorten claims

• Voedingsclaim:
  Een voedingsclaim zegt iets over de samenstelling van het product zoals ‘rijk aan vezels’ of ‘suikervrij’
• Gezondheidsclaim:
  Een gezondheidsclaim zegt iets over de werking van een ingrediënt, nooit over een product in zijn geheel. Denk bijvoorbeeld aan ‘bevat Vitamine C voor ondersteuning van het immuunsysteem’.
• Medische claim:
  Een medische claim zegt iets over het behandelen, voorkomen of genezen van ziekte. Deze claims vallen onder de wet op geneesmiddelen en mogen enkel gemaakt worden op geneesmiddelen, niet op voedingsmiddelen.

Vitaminesupplementen

“Ik zie op veel supplementen allerlei claims staan, hoe zit dit dan?”

Je verwacht het misschien niet maar vitaminesupplementen vallen onder voedingssupplementen en niet onder de wet op geneesmiddelen. De supplementen zijn bedoeld als aanvulling op normale voeding. Omdat de vitaminesupplementen niet onder de wet op geneesmiddelen vallen mogen er gezondheidsclaims op de verpakking staan die je vertellen welke voedingsstoffen er in zitten en wat deze doen voor je gezondheid. Medische claims die beweren een ziekte te kunnen voorkomen, behandelen of genezen mogen niet.

Wanneer is iets een gezondheidsclaim?

Het gebruik van gezondheidsclaims is sinds 2006 geregeld op Europees niveau en hiervoor is wetgeving opgesteld. Een gezondheidsclaim moet goed onderbouwt zijn en is pas officieel wanneer deze op de Europese lijst van goedgekeurde claims staan. Hiervoor worden ze beoordeeld door de EFSA (Europese Voedselveiligheid Autoriteit).

Welke voorwaarden zijn er?

Het effect (de claim) moet wetenschappelijk bewezen zijn. Dit wordt onderverdeeld in 3 soorten.

• Generieke claims: denk bijvoorbeeld aan Vitamine C ondersteunt je afweersysteem
• Ziekterisicobeperkende claims: Zeggen iets over het verlagen van een risicofactor van een ziekte, niet het verlagen van de kans op de ziekte zelf. Denk bijvoorbeeld aan uitspraken over het verlagen van je cholesterol.
• Kinderclaims: Gericht op ontwikkeling en gezondheid van kinderen.

Naast gezondheidsclaims bestaan er ook medische claims. Deze gaan over het voorkomen, behandelen of genezen van een ziekte en vallen onder de wet op geneesmiddelen. Medische claims zijn niet toegestaan op voedingsmiddelen.

Daarbij zijn er bepaalde voorwaarden die altijd bij een gezondheidsclaim vermeld moet worden

• Het belang van een gevarieerde, evenwichtige voeding & gezonde levensstijl
• Hoeveel je van een product moet nemen om het effect te bereiken
• Indien van toepassing; wie het product juist moet vermijden
• Indien van toepassing; een waarschuwing op gezondheidsrisico’s bij overmatig gebruik

Welke uitspraken mogen merken doen?

Bedrijven mogen zoals gezegd niet zomaar van alles claimen. Daarom is er de lijst met goedgekeurde claims van de EFSA. Welke claims dit allemaal zijn kan je hier vinden. De scheidingslijn hierin is soms behoorlijk dun. Zo mag er niet staan ‘Calcium voorkomt bontontkalking’ (medische claim) maar wel ‘Calcium draagt bij aan het behoud van gezonde botten’ (gezondheidsclaim). De bewoording in een claim is dus van groot belang.

De NVWA, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt hier toezicht op.

Wat betekent het als er staat ‘gezondheidsclaim lopende’

De EFSA heeft nog niet alle claims die er liggen beoordeeld. Dit gaat om de groep kruidenpreparaten (botanicals) en betreft zo’n 2000 gezondheidsclaims. Hiervoor is een overgangsperiode ingesteld.

Terwijl deze groep nog beoordeeld wordt mogen de claims wel gevoerd worden zolang erbij staat dat deze nog onder beoordeling zijn. Voorwaarde voor deze overgangsregeling is wel dat de gezondheidsclaim is ingediend voor 2006. Gezondheidsclaims die na 2006 ingediend zijn mogen pas gebruikt worden na volledige goedkeuring.